Szanowna Pani Minister,
w imieniu szerokiej Koalicji Filmowej, skupiającej organizacje reprezentujące twórców, producentów
i artystów wykonawców branży audiowizualnej, pragniemy serdecznie podziękować Pani Minister
za opublikowane 23 lipca br. rozporządzenie dotyczące tzw. opłat od czystych nośników. Jest to akt
prawny, na który jako środowisko czekaliśmy od wielu lat i który daje nam nareszcie szansę na
sprawiedliwe wynagrodzenie za korzystanie z efektów naszej pracy.
Aktualizacja listy urządzeń i nośników objętych opłatami za dozwolony użytek prywatny jest, naszym
zdaniem, kluczowa dla rozwoju polskiej kinematografii i całej kultury. Od lat jesteśmy pozbawieni
należnych środków, co ogranicza nasze działania i konkurencyjność. Z satysfakcją przyjęliśmy projekt
Ministerstwa Kultury jako szansę na poprawę tej sytuacji i dostosowanie przepisów do prawa UE (art.
5 ust. 2 lit. b dyrektywy 2001/29/WE).
Nie budzi wątpliwości, że objęcie opłatą reprograficzną nowych urządzeń, takich jak telefony, tablety
czy komputery, mieści się w delegacji ustawy o prawie autorskim. Artykuł 20 ust. 1 obejmuje bowiem
wszystkie urządzenia i nośniki mogące służyć do kopiowania utworów na własny użytek,
niezależnie od tego, czy mają one też inne funkcje (np. komunikacyjne). Kluczowe jest to, czy
technicznie mogą one kopiować treści, co w przypadku smartfonów czy komputerów jest wręcz
oczywiste. Takie stanowisko potwierdza także orzecznictwo, w tym m.in. wyroki TSUE. Dlatego
objęcie nowych kategorii sprzętu opłatą nie wymaga naszym zdaniem ani zmiany ustawy o prawie
autorskim, ani tym bardziej poprawienia delegacji do wydania rozporządzenia. Zarzuty o naruszenie
przepisów formułowane przez przeciwników opłat wynikają wyłącznie z błędnej interpretacji.
Jesteśmy jednak zaskoczeni i zaniepokojeni faktem wykluczenia organizacji filmowej z procesu
inkasowania należnych opłat. Na przedstawionej w projekcie rozporządzenia liście nośników
dokonano wyraźnego wyodrębnienia udziałów należnych części „audio” i „wideo”. Jednocześnie,
z niezrozumiałych dla nas względów, w zakresie poboru należności projekt przewiduje udział wyłącznie
organizacji reprezentujących środowiska muzyczne. W ten sposób, jako filmowcy, pozbawieni
zostajemy swojego gospodarza i właściwej nam reprezentacji.
Uważamy takie rozwiązanie za nieuzasadnione i potencjalnie szkodliwe dla interesów środowiska
filmowego. Budzi to bowiem obawy, że organizacje wyznaczone do poboru, a niezwiązane z branżą
filmową, mogą nie zadbać o nasze prawa z wymaganą starannością. Dlatego apelujemy do Pani
Minister o wskazanie Stowarzyszenia Filmowców Polskich – ZAPA jako organizacji właściwej do
poboru opłat w zakresie czystych nośników w części „wideo”.
Postulujemy także zwiększenie udziału części „Wideo” w odniesieniu do niektórych nośników.
Z badania przeprowadzonego na zlecenie Stowarzyszenia Filmowców Polskich oraz ZAiKS przez firmę
Kantar (raport z dnia 31 stycznia 2018 r.) jednoznacznie wynika, że pod względem rozmiaru danych
treści audiowizualne zdecydowanie dominują na większości urządzeń objętych opłatą. To właśnie
rozmiar danych jest najważniejszym czynnikiem wpływającym na wykorzystanie urządzeń i nośników
do prywatnego kopiowania. Dlatego proponujemy zwiększenie udziału dla sfery „wideo” w przypadku
smartfonów, tabletów, komputerów, dysków twardych i kart pamięci do 50%.
W swoich indywidualnych stanowiskach zwracamy uwagę na inne szczegółowe kwestie, które powinny
zostać uregulowane. W szczególności uważamy, że projekt rozporządzenia nie powinien operować
zamkniętą listą urządzeń i nośników. Każda pozycja powinna zostać uzupełniona o wskazanie „i inne
podobne urządzenia” lub „i inne podobne nośniki”. Pozwoli to objąć opłatą sprzęt hybrydowy lub
o podobnych funkcjach do urządzeń wprost wymienionych (jak np. taśmy magnetyczne LTO).
Raz jeszcze dziękujemy Pani Minister za podjęcie koniecznych działań. Wierzymy, że opublikowany
projekt rozporządzenia to krok w dobrym kierunku. Aby nowy system był jednak w pełni efektywny,
konieczne są jeszcze te niewielkie, acz istotne, aktualizacje, które opisujemy powyżej. Będziemy
niezwykle wdzięczni za przychylenie się do naszych postulatów.
Z wyrazami szacunku,
Grzegorz Łoszewski – prezes Stowarzyszenia Filmowców Polskich
Dominik Skoczek – dyrektor Związku Autorów i Producentów Audiowizualnych
Andrzej Jakimowski – przewodniczący Gildii Reżyserów Polskich
Maciej Sobczyk – przewodniczący Gildii Scenarzystów Polskich
Piotr Śliskowski – przewodniczący Stowarzyszenia Autorek i Autorów Zdjęć Filmowych PSC
Stanisław Zaborowski – prezes Krajowej Izby Producentów Audiowizualnych
Joanna Szymańska – przewodnicząca Polskiej Gildii Producentów
Łukasz Kacprowicz – prezes Stowarzyszenia Producentów Polskiej Animacji
Robert Gulaczyk – przewodniczący Zarządu Głównego Związku Zawodowego Aktorów Polskich
Witold Płóciennik – przewodniczący Związku Zawodowego Filmowców
Marcin Konarzewski – prezes Polskiego Stowarzyszenia Montażystów
Barbara Białowąs – przewodnicząca Stowarzyszenia Twórczyń Filmowych
Michał Bielawski – przewodniczący Gildii Polskich Reżyserów Dokumentalnych
