Nominacja do Nagrody PSC w kategorii „Pełnometrażowy film fabularny” za zdjęcia do filmu „Znachor”
Tomasz Augustynek
Operator, ukończył Wydział Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jest członkiem Stowarzyszenia Autorek i Autorów Zdjęć Filmowych (PSC), a cztery lata temu, w 2020 r. otrzymał Nagrodę PSC za odcinek serialu fabularnego „Wataha”.
O swojej szkolnej edukacji mówił na 20. Festiwalu Camerimage tymi słowy: „Idąc do szkoły nie do końca wiedziałem, na czym to będzie polegało i że trzeba będzie tak dużo zajmować się światłem, co przychodzi mi ciężko i w bólach. Lubię wszystkie inne aspekty mojego zawodu, natomiast ustawianie światła, wymyślanie go, to jest dla mnie najcięższy element”. Na pytanie, dlaczego został operatorem, odwoływał się do tradycji rodzinnych. „Operatorem jest mój ojciec, więc zawsze miałem styczność z tym zawodem. To mnie najpierw zafascynowało; przygoda, związana z tym, że trzeba gdzieś pojechać, coś nakręcić. Na studiach naprawdę polubiłem kino, zacząłem się tym na poważnie interesować. Był jeszcze jeden czynnik, który na to wpłynął: byłem speleologiem, grotołazem i zacząłem robić zdjęcia w jaskiniach. A to nie jest łatwa rzecz; a zwłaszcza nie była łatwa wtedy, kiedy zdjęcia robiło się na slajdach, a nie na aparatach cyfrowych, gdzie można ten efekt od razu sprawdzić. Slajd jest poza tym bardziej wymagający, wymaga dużej precyzji. Ażeby cokolwiek zobaczyć w jaskini, trzeba to oświetlić. Wygląda to tak, że chodzi się z lampą błyskową, aparat ma otwartą migawkę, i tą lampą oświetla się komorę czy scenę w jaskini. Idąc do szkoły filmowej, zdałem sobie sprawę z tego, że to jest właśnie praca ze światłem”.
Tomasz Augustynek ma doświadczenie twórcze nie tylko w pracy szwenkiera oraz autora zdjęć filmowych, ale też pracował jako operator kranów kamerowych, wykonujący zdjęcia lotnicze z drona i wspinaczkowe (np. „Deklaracja nieśmiertelności”, „Wataha”, „Ikar. Legenda Mietka Kosza”, „Znachor”, „W nich cała nadzieja”).
W 2002 r. nakręcił zdjęcia do pełnometrażowej produkcji animowanej „Hobby. Daniel Szczechura”, będący zapisem twórczości cenionego animatora. Kolejnymi w portfolio operatorskim były: serial fabularny „Oficer” (2005), film fabularny „Świadek koronny” (2007), seriale „Odwróceni” (2007) i „Ratownicy” (2010), film „Ostatnie piętro” (2012), serial fabularny „Wataha” (2014, 2017, 2019), serial „Odwróceni. Ojcowie i córki” (2019). Z Bartoszem Blaschke nakręcił fabularną „Sonatę” (2021), a w 2023 r. z Michałem Gazdą – „Znachora”, gdzie odpowiadał również za zdjęcia lotnicze. „Zawsze bardzo chciałem zrobić film kostiumowy, marzyłem o tym” – mówił na spotkaniu w ramach cyklu „Sztuka widzenia”, organizowanym przez PSC. „I nie mogłem przestać myśleć o tym, że w przypadku takiego filmu najbliższym współpracownikiem operatora, prócz reżysera, jest scenograf. (…) Nie lada wyzwaniem okazał się sprzęt, bo to, co początkowo wydawało się proste, skomplikowały wymagania Netflixa [film kręcono w formacie Cinemascope], m.in. bardzo precyzyjne wytyczne dotyczące rozdzielczości obrazu. „Normalna” kamera, na której chciałem kręcić, czyli Alexa z obiektywami anamorfotycznymi nie pozwalała uzyskać tej rozdzielczości Ultra HD. Okazało się, że nie byliśmy pierwszymi, którzy napotkali na ten sam problem. Postanowiło go rozwiązać Panavision – do istniejących obiektywów dokładając soczewki, rozszerzające ich kąt widzenia kosztem jasności, czyli seria obiektywów T Expander, tylko po to, aby uzyskać te dodatkowe piksele, których wymagał Netflix” – mówił o tajnikach pracy operatorskiej.
Sztuka najwyraźniej warta była zachodu, skoro w 2024 r. Tomasz Augustynek otrzymał nominację do Nagrody PSC za wspomniany film „Znachor”.
Jolanta Tokarczyk
Źródła:
Festiwal Camerimage: https://www.youtube.com/watch?v=HQT0goOokaw
Sztuka widzenia: https://www.youtube.com/watch?v=C0IqpdldlFI
