13 kwietnia 2014 roku o godzinie 14.30 w warszawskim Kinie Iluzjon miłośnicy niemego kina oraz sztuki operatorskiej będą mieli okazję posłuchać opowieści na temat poetyki obrazu w filmach niemieckiego reżysera filmowego – F.W. Murnaua. Wykład „Opowiadać cieniem – F.W. Murnau i jego operatorzy” wygłosi dr Katarzyna Taras.
Wykład jest jednym z wydarzeń towarzyszących 11. Świętu Niemego Kina, które odbędzie się w dniach 10-13 kwietnia 2014 roku w Kinie Iluzjon. 11. festiwal filmów niemych z muzyką na żywo otworzy nieśmiertelne dzieło F. W. Murnaua Wschód słońca, pierwszy film reżysera zrealizowany w USA, nagrodzony Oscarem za wybitne osiągnięcie artystyczne, a także za zdjęcia i dla najlepszej aktorki – Janet Gaynor. Oprawę muzyczną tego obrazu, uznawanego za najlepszy film epoki niemej, zapewni osiemnastoosobowa Orkiestra Symfoniczna im. Karola Namysłowskiego w Zamościu pod batutą kompozytora Rafała Rozmusa.
Niekwestionowaną gwiazdą tegorocznej edycji będzie Alfred Hitchcock. W programie znalazły się cztery zrekonstruowane przez The British Film Institute filmy Mistrza z lat 1926-1929: Na ringu – uznany za jeden z najlepszych niemych filmów brytyjskich, zrealizowany na podstawie jedynego scenariusza autorstwa Hitchcocka melodramat, ukazujący historię miłosnego trójkąta; Żona farmera – jedna z niewielu w twórczości reżysera komedia; Lokator – inspirowany niemieckim ekspresjonizmem thriller, w którym zarysowały się już cechy stylu reżysera i wreszcie Szantaż (znany także jako Męka milczenia) – film przełomu dźwiękowego (równolegle powstały i były dystrybuowane dwie wersje filmu: niema oraz z wgranymi partiami dialogowymi i elementami muzyki), w którym zagrała jedna z ulubionych aktorek Hitchcocka ery niemej – urodzona w Tarnowie – Anny Ondra. Cztery tak różne filmy Hitchcocka dały asumpt do tego, by zaprezentować je w czterech skrajnie różnych odsłonach muzycznych: od klasycznego tapera – włoskiego pianisty Antonia Coppoli grającego do Szantażu, poprzez folkowy zespół Propaganda East Collective ilustrujący Żonę farmera i jazzowy skład Film Jazz Project z wybitnym amerykańskim trębaczem Michaelem „Patchesem” Stewartem – Na ringu, po rockowe brzmienia zespołu The Washing Machine, które usłyszymy w Lokatorze.
Wspomniana hitchcockowska aktorka – Anny Ondra (Anna Ondráková) rozpoczynała karierę w Czechosłowacji na początku lat dwudziestych XX w., z czasem stając się jedną z najpopularniejszych w tym kraju gwiazd srebrnego ekranu. Dzięki współpracy z Czeskim Centrum w Warszawie i Narodowym Archiwum Filmowym w Pradze zobaczymy Ondrę w horrorze z 1921 roku – Przybysz z ciemności – jednym z najbardziej interesujących czeskich filmów swoich czasów, wyróżniającym się sprawnym montażem, wykorzystaniem flashbacków i oryginalnymi mrocznymi zdjęciami. Film ten zaprezentujemy w nowej zrekonstruowanej wersji, powracającej do obrazu z lat 20. XX wieku. Istniejące dotychczas kopie zostały bowiem wyprodukowane po 1950 roku z negatywu, w którym zamieniono kolejność rolek, a wynikające z tego faktu nieścisłości fabularne tłumaczono założeniami scenariusza, mającymi potęgować tajemniczość filmu. Przybyszowi z ciemności akompaniować będzie czeskiego trio Neuvěřitelno (Andrea Rottin, Jan Procházka, Tomáš Majtán).
Narodowe Archiwum Filmowe w Pradze oraz Czeskie Centrum w Warszawie są także partnerem pokazu pełnometrażowego debiutu słynnego czeskiego reżysera Gustava Machatýego (późniejszego twórcy Eroticonu) – Sonaty Kreutzerowskiej – ekranizacji kontrowersyjnej noweli Lwa Tołstoja, której druk został zakazany w Czechosłowacji. Muzykę do filmu wykona performer Martin Janiček, wspierany przez amerykańską skrzypaczkę Bethany Lacktorin.
Ponadto w ciągu czterech dni filmowego święta zobaczymy wczesne burleski Chaplina, duńskie scince-fiction – Misja na Marsa, zilustrowane elektroniczną muzyką duetu Mathplanete oraz odnaleziony po latach film Henryka Szaro Zew morza, którego akcja po raz pierwszy w polskim kinie dzieje się na morzu, a wątek miłosny splata się z mrożącą krew w żyłach kryminalną intrygą. W filmie wystąpiła plejada polskich gwiazd tamtego okresu: Maria Malicka, Jerzy Marr, Nora Ney oraz dziesięcioletni Tadeusz Fijewski (po raz pierwszy na ekranie). Zrekonstruowaną przez Filmotekę Narodową wersję Zewu morza, której re-premiera odbyła się w 2013 roku, muzycznie zilustruje Orkiestra Kameralna pod batutą Krzesimira Dębskiego.
Na specjalne życzenie widzów powtórzymy zeszłoroczną projekcję filmu zrekonstruowanego przez Filmmuseum München – Natan mędrzec. Tym razem muzykę wykona na żywo zespół KROKE. Film ten, mimo doskonałej kreacji Wernera Kraussa w roli tytułowej oraz niezwykłego kunsztu realizacyjnego, przejawiającego się w rozmachu inscenizacyjnym i skomplikowanej, wielowątkowej narracji, okazał się dziełem na tyle kontrowersyjnym, że w okresie premiery (1922 rok) jego projekcje były w wielu miejscach zakazane, m.in. w Monachium, gdzie film został zrealizowany oraz w Warszawie. Teraz, po blisko stu latach od powstania, film bez przeszkód możemy zaprezentować warszawskiej publiczności.
Projekcje uzupełnią pokazy przedwojennych reklam oraz kronik PAT.
Seansom filmowym towarzyszą warsztaty dla dzieci oraz seria wykładów na temat początków kina. Podczas warsztatów „Czary. Mary. Kino.” dzieci będą miały okazję zrealizować film poklatkowy rodem z produkcji Georgesa Mélièsa, który wyświetlimy później na dużym ekranie.
O brytyjskim okresie twórczości Hitchcocka opowie redaktor naczelny miesięcznika KINO – Andrzej Kołodyński, a o rekonstrukcji filmu Zew morza – filmograf Filmoteki Narodowej – Michał Pieńkowski.
Zapraszamy więc w niezwykłą podróż w czasie do okresu, gdy kino nie znało technologii 3D, nie znało komputerowych efektów specjalnych, nie znało koloru.., ba! nie znało nawet dźwięku!
Więcej informacji na stronie Kina Iluzjon. Serdecznie zapraszamy!
